به نام خدا

به لطف تغییر محل کمیته پژوهشی دانشجویان به اتاقی در مجاورت آسانسور های دانشکده، و مطالعه اطلاعیه های آنها در زمان انتظار، متوجه این اطلاعیه شدم. برگزاری کارگاه پروپوزال نویسی به مدت دو ساعت و ارائه گواهی. بدون شک نه تنها شرکت کنندگان بلکه بطور قطع برگزارکنندگان نیز درک درستی از تحقیق ندارند. شاهد این ادعا این است که اغلب مدرسان این کارگاه ها فاقد تحقیق، مقاله و تجربه عملی هستند و تنها مطلب را از کتب مختلف مطالعه و آن را در کارگاه ها بصورت سخنرانی ارائه می کنند. البته قبلاً نیز به کرات متوجه این موضوع در بین دانشجویان، دستیاران و حتی اساتید جوان شده بودم که غالباً درک درستی از تحقیق و پروپوزال وجود ندارد. همین تصور در مورد نوشتن مقاله هم وجود دارد. قکر می کنند نوشتن پروپوزال و مقاله کاری سهل و آسان است و هر وقت بخواهند می توانند آن را انجام دهند.

قانون اول: معیار شرکت داوطلبانه در هر کارگاه بررسی صلاحیت مدرسین آن است. در مورد تحقیق باید ببینیم جایگاه علمی مدرس در میان همگنان کجاست؟ تنها شاخص معتیر H-index می باشد. 

و این بهانه ای شد که برای پاسخ دهی به این تصورات نادرست نوشتن این مطالب را آغاز کنم.

ضرورت های دیگر نوشتن عبارتند از:

1- طراحی و چینش سایت راهنمای تحقیق و مقاله نویسی بیشتر برای کسانی مناسب است که بطور حضوری با بنده کلاس دارند و یا در کارگاه های بنده شرکت می کنند. در ماه های اخیر متوجه شدم که آمار مراجعه به سایت افزایش یافته است (2000 مراجعه در روز). با اینکه چینش لینک ها بصورت طبقه بندی موضوعی و توالی از شروع به انتها می باشد، فاقد مطالب پیوند دهنده اجزاء منفصل می باشد.

2- در اکثر موارد در اجرای برنامه های توانمند سازی به علت عدم آمادگی شرکت کنندگان اوقات زیادی صرف مطالب مفاهیم اولیه می شود. به نظر می رسد وجود این نوشته شاید برای آماده سازی شرکت کنندگان مفید باشد.

تحقیق چیست؟

تحقیق کشف و راه رسیدن به حقیقت است. هیچ محققی چیز جدیدی تولید نمی کند بلکه با استفاه از روش تحقیق به حقایقی که وجود دارد، پی می برد. این حقیقت ممکن است وجود یک وضعیت، پدیده، عوامل موثر، رابطه، علت، اثر، عارضه و مانند اینها باشد. نکته کلیدی در کشف این حقایق امکان تکرار آن توسط خود محقق و سایرین می باشد. به عبارتی روش تحقیق رسیدن به حقیقت با یک روش منظم  است که قابلیت تکرار داشته باشد. دانش یا مجموعه حقایق کشف شده، که امروز به ما به ارث رسیده است، نتیجه تجارب انسانها از روز نخستین تا کنون می باشد. به عبارت دیگر ما انسان های امروزی دارای دو سن تقویمی هستیم. یکی سن شناسنامه ای و دیگری سن دانشی. سن دانشی، به طول تاریخ انسان است. یعنی در اختیار داشتن گنجینه مجموعه تجارب همه انسانها از روز ازل تا کنون. این گنجینه گرانبها با استفاده کردن نه تنها از بین نمی رود بلکه به بهای آن افزوده می شود. رسالت ما افزدون تجارب جدید به گنجینه دانسته های انسان است.

تحقیق چگونه آغاز می شود؟

 بر خلاف تصور عمومی تحقیق با نوشتن پروپوزال شروع نمی شود. بلکه شاید بتوان گفت مرحله نظری تحقیق با نوشتن پروپوزال پایان می یابد. برای روشن شدن موضوع مراحل تحقیق را مرور می کنیم.

1- تحقیق با یک ایده، فرضیه یا سئوال آغاز می شود. ما در این نوشته، فرضیه، هدف تحقیق و سئوال طرح شده را معادل فرض کرده ایم.

ما در اینجا در مورد آغاز تحقیق با یک ایده مطلبی نمی نویسیم. زیرا اگر کسی به مرحله خلق ایده رسیده باشد نیازی به مطالب ما ندارد. این مرحله به آسانی به دست نمی آید. شاید از هزار محقق یک نفر بعد از سال ها تحقیق و تجربه و ممارست فقط در یک موضوع واحد بتواند به این مرحله رسیده و بتواند یک ایده تازه را طراحی، اجرا و برای کاربرد ثبت نماید. شاهد این ادعا این است که تعداد Patent دانشگاه علوم پزشکی تهران در حدود 90 سال فعالیت تنها 9 مورد می باشد. برای مشاهده Patent سایر دانشگاه ها می توانید به سایت scopos مراجعه فرمائید.

اما سئوال می تواند یکی از موارد زیر را شامل شود:

تعیین یا توصیف یک وضعیت مربوط به سلامت و بیماری، عوامل خطر، علل بیماری ها، اثرات مداخلات بر ارتقاء سطح سلامت، پیشگیری، تشخیص، درمان و توابخشی بیماری ها، سوالات مربوط به مدیریت نظام سلامت، آموزش و ارائه خدمات و مراقبت های سلامت و بیماری

در هر صورت یک سئوال وقتی ارزشمند است که برخواسته از یک نیاز و یا اولویت باشد، یعنی در واقع برای پاسخ سئوال مطرح شده تقاضا وجود داشته باشد. این تقاضا می تواند داخل سازمانی یا خارج از آن باشد. بطور قطع وقتی پاسخ یک سئوال مورد تقاضا باشد، حمایت های اداری، مالی و اجرایی آن نیز تامین خواهد شد. این کلیدی ترین عاملی است که در زمان بحث انتخاب موضوع توضیح داده خواهد شد.

پروپوزال چیست؟ کی باید پیشنهاد شود؟ و چرا باید ارائه شود؟

پروپوزال فرم مکتوب و یا الکترونیکی طرح یک سئوال، روش های رسیدن به پاسخ سئوال مطرح شده، مواد، تجهیزات و منابع لازم می باشد.

بدیهی است که یک محقق وقتی می تواند پروپوزال را ارائه کند که همه چیز برای او مشخص شده باشد.

اهداف ارائه پروپوزال:

ادامه دارد